هر آنچه که باید در مورد بیماری سل بدانید
رئیس گروه مبارزه با بیماری های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان نکاتی را درباره بیماری سل بیان کرد و گفت: سل یک بیماری عفونی واگیر است که در اثر میکروبی میله ای شکل به نام باسیل سل ایجاد می شود. این بیماری می تواند به هر قسمتی از بدن انسان مانند استخوان ها، مفاصل، مغز، کلیه، پوست و ...) حمله و آن ها را گرفتار کند، اما به دلیل نیاز و علاقه زیاد این میکروب به اکسیژن، در 80 درصد موارد ریه ها را هدف حمله خود قرار می دهد.
به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشتی، فیض ا... برزگر، افزود: راه اصلی انتقال باسیل سل از طریق هوا و تنفس می باشد و چون انسان به نفس کشیدن زنده است، پس هر کسی می تواند این باسیل را از طریق تنفس دریافت و به بیماری سل مبتلا شود.
وی اضافه کرد: هنگام عطسه، سرفه، حرف زدن و حتی خندیدن توسط بیمار مبتلا به سل ریوی، قطراتی ریز حاوی میکروب سل در هوا پراکنده می شوند که می توانند به مدت چند ساعت در هوا به حالت معلق باقی بمانند. اگر فردی سالم در هوای آلوده به این قطرات ریز، تنفس کند میکروب سل وارد ریه های او خواهد شد. با این حال برای انتقال بیماری، تماس طولانی و نزدیک با بیمار لازم است.
وی با بیان اینکه بیماری سل در محیط های شلوغ، کوچک، بدون تهویه مناسب، کم نور و مرطوب بیشتر انتقال می یابد، عنوان کرد: به یاد داشته باشید که میکروب سل توسط حشرات، خون، ظروف غذا خوری، لباس و ملحفه انتقال نمی یابد. به خاطر داشته باشید که همه انواع سل قابل انتقال به دیگران نیستند یا حداقل قابلیت انتقال کمتری دارند، افراد مبتلا به سل ریوی که در آزمایش میکروسکوپی خلط آنان میکروب سل مشاهده می شود و در اصطلاح مبتلا به ( سل ریوی مسری) هستند عفونت زا محسوب می شوند، زیرا با هر عطسه یا سرفه تعداد زیادی میکروب را در هوا پراکنده می کنند و می توانند باعث انتقال بیماری به دیگران شوند، بد نیست بدانید که هر فرد مبتلا به سل ریوی مسری در صورت عدم درمان می تواند سالانه به طور متوسط میکروب بیماری را به 10 تا 15 فرد سالم انتقال دهد.
وی در پاسخ به این سوال که پس از ورود میکروب سل به بدن چه اتفاق می افتد؟ گفت: اغلب افراد پس از ورود میکروب به ریه ها هیچ گاه بیمار نمی شوند زیرا سیستم دفاعی بدن آنها میکروب را مهار کرده و از تکثیر آن و ایجاد بیماری جلوگیری می کند در واقع میکروب سل به حالت نهفته و غیر فعال در بدن آنان باقی می ماند و این عده علائم بیماری را نداشته و میکروب را به دیگران انتقال نمی دهند، از هر 10 نفر که میکروب سل در بدن آنها وجود دارد تنها یک نفر در طول عمر خود ممکن است به بیماری فعال سل مبتلا شود. این موضوع به علت ضعیف شدن سیستم دفاعی بدن و به دنبال آن فعالیت مجدد و تکثیر میکروب اتفاق می افتد. پس هر عاملی که موجب ضعف سیستم ایمنی فرد آلوده به میکروب سل گردد، ممکن است باعث بروز بیماری فعال سل در او شود.
وی یادآوری کرد: اگر چه همه افراد بشر استعداد ابتلا به سل را دارند، اما به واسطه نکته اشاره شده در بالا، کودکان کم سن، افراد سالمند، افراد مبتلا به دیابت (مرض قند)، سوء تغذیه، سرطان ها، نارسایی مزمن کلیه، ایدز و همچنین افرادی که داروهای ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن (نظیر کورتون و داروهای ضد سرطان ) استفاده می کنند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به سل هستند.
برزگر علائم بیماری بیماری را نیز برشمرد و ادامه داد: علائم بیماری سل بسته به محل گرفتاری در بدن متفاوت است، اما علاقه زیاد میکروب سل به ریه ها باعث می شود که شایعترین نوع بیماری، سل ریوی باشد.
وی خاطرنشان کرد: علائم سل ریوی عبارتند از :سرفه مداوم ( به مدت2 هفته یا بیشتر) که می تواند با خلط همراه باشد یا نباشد (شایع ترین علامت)؛ تب ( که در عصرها بیشتر است)، کاهش وزن، عرق کردن شبانه، بی اشتهایی، خستگی زودرس و ضعف عمومی و گاهی در مواردیکه بیماری دیر تشخیص داده می شود درد قفسه سینه و تنگی نفس و خلط خونی
وی با تاکید بر اینکه افراد دارای علائم مشکوک به سل به ویژه سرفه مداوم باید سریعا به پزشک مراجعه کنند، بیان کرد: بهترین و ساده ترین راه تشخیص سل ریوی در افراد مشکوک، تهیه خلط و ارسال آن جهت آزمایش می باشد هر چند که گاه از کشت خلط، عکس برداری قفسه ی سینه و برخی آزمایشات دیگر نیز ممکن است کمک گرفته شود.